Poddając się Józefowi, naśladujemy nie jego, ale naśladujemy
samego Jezusa, który był poddany swoim rodzicom. W ich
nazaretańskiej szkole przygotowywał się do publicznej misji. Jaki
wzór zostawia nam zatem św. Józef?

1. Wzór w walce z pokusą

Trudy i przeciwności rodzą pokusę ucieczki. Ta pokusa może nawet
znaleźć potwierdzenie w jakieś formie sprawiedliwości, ale będzie to
sprawiedliwość ludzka, by nie powiedzieć faryzejska. Józef otrzymał
dar zobaczenia sytuacji oczyma Boga i dostrzegł w niej realizację
Bożej obietnicy (zob. Mt 1, 8–25).

Naśladowanie św. Józefa to zatem gotowość pozostania na swoim
miejscu, nie szukania lepszego miejsca do realizowania świętości niż
to, które mi daje Bóg. Jest on także wzorem gotowości do
realizowania własnego powołania.

Thomas Merton OCSO: „Lenistwo i tchórzostwo to dwaj najwięksi
nieprzyjaciele życia duchowego”. Św. Józef jest zaś dla nas wzorem
pracy i odwagi.

Ta odwaga realizuje się także przez wytyczanie nowych dróg
świętości. Św. Józef jest dla nas wzorem, ale nikt z nas nie będzie
drugim św. Józefem. Pan ma dla każdego z nas własną drogę. O.
Merton zapisał: „Jeśli będziesz upierać się przy byciu kimś, kim nie
jesteś, to nie okażesz pokory. Jest to jak powiedzenie, że wiesz lepiej
niż Bóg, kim jesteś i kim być powinieneś. Jak możesz oczekiwać, że
dotrzesz do celu podróży, jeśli podążasz drogą do cudzego miasta?
Świętość innego człowieka nigdy nie będzie twoja; musisz mieć
pokorę, aby wypracować własne zbawienie, w mroku, którym jesteś
absolutnie sam”.

2. Wzór pracy, w tym pracy nad sobą

W Mk 6,3 Jezus, który naucza w synagodze w Nazarecie budzi
zachwyt i zdziwienie, bo przecież jest zwykłym cieślą. Cieślą jak jego
ojciec Józef, o czym słyszymy w paralelnym tekście u św. Mateusza
(Mt 13, 55). Św. Józef jest przykładem, że nie trzeba robić żeby
wielkich w oczach ludzi, by zostać świętym. Chodzi o robienie
wielkich rzeczy w oczach Bożych.

Cieśla jest tym, który zwyczajną kłodę drewna, potrafi uczynić
niezwykłą i piękną.

Z jednej strony to zdolność do odrzucania tego, co zbędne. Wymaga to
opanowania sztuki rozeznawania – nie jest kwestią wybór między
tym, co dobre a co złe; rozeznawanie dotyczy wyboru między
różnymi dobrami, z których potrafimy wybrać to, które najbardziej
upodobni nas do Boga, najbardziej nas do Niego zbliży i pomoże
najpełniej kochać.

Wymaga to też pokory, jako zdolności dostrzegania wokół siebie
piękna. Człowiek pokorny widzi więcej, widzi potencjał i
Boże podobieństwo także tam,
gdzie wszyscy widzą tylko słabość. 
Człowiek pyszny jest zapatrzony w siebie, i im dłużej na
siebie patrzy, tym bardziej się nienawidzi. Człowiek pokorny odrywa
wzrok od siebie i zauważa w innych to co najlepsze, przestaje się
porównywać, porównywać innych, oceniać. Człowiek duchowo ślepy
widzi tylko to, co zewnętrzne. A oceny te skutecznie przesłaniają
możliwość wejrzenia w rzeczywistość duchową.

3. Wzór konsekracji życia Bogu

Jezus wraca z Maryją i Józefem do Nazaretu, choć chwilę wcześniej
jasno stwierdził, że powinien być w tym, co należy do Ojca. Możemy
się domyślać, że dom nazaretański był zatem miejscem, które
faktycznie należało do Boga, dosłownie: było konsekrowane,
poświęcone na wyłączną służbę Panu. Józef – gospodarz tego domu
uczynił je w pewnym sensie świątynią. Nie przez swoje decyzje, ale
przez praktykę swojego życia:

– był zdolny do składania ofiary i tego może nas nauczyć; łatwo jest
składać ofiarę z byle czego, Józef uczy składać dobrą ofiarę tzn. z tego
co najlepsze, a nie z tego co zbywa; dobrą to znaczy adekwatną,
potrzebną, a nie bez znaczenia;

– konsekracja Józefa polegała także na jego zdolności do słuchania;
podkreśla to zwłaszcza Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej
„Redemptoris custos” z 1989: św. Józef milczy, nie dlatego bo nie ma
nic do powiedzenia, ale bo słucha; milczenie Józefa jest znakiem
słuchania, głębokiego życia wewnętrznego, docenionego przez
największych mistyków Kościoła m.in. przez św. Teresę Wielką;
słuchać to nie tylko dać się wypowiedzieć, choć i to bywa trudne, ale
też: przestać pouczać, wiedzieć lepiej, udzielać niepotrzebnych rad,
ale mieć pewną pasję w zrozumieniu dlaczego to i właśnie to słyszę;

– ostatecznie dom Józefa stał się Świątynią, bo Józef był gotowy
oddać w nim pierwszeństwo Bogu; Józef usuwa się ze sceny dziejów
ewangelicznych, gdy Jezus po raz pierwszy nazywa Boga Ojcem; jest
to samo w sobie niezwykłe, bo to określenie to pierwsze zapisane
słowa Jezusa i zarazem pierwsze nazwanie Boga Ojcem w Piśmie
Świętym; Józef konsekrował się Bogu w takim stopniu, że jego
przybrany Syn zobaczył w nim tego Boga!